ครอบฟัน (อังกฤษ: Crown) เป็นหนึ่งในวิธีที่ได้รับความนิยมอย่างมากมากกรณีฟันเสียหายหรืออ่อนแอการเลือกวัสดุครอบฟันมีหลายแบบแต่ละแบบมีคุณสมบัติข้อดีและข้อเสียต่างกันเช่น ครอบฟันเซรามิก ครอบฟันเซอร์โคเนีย และ ครอบฟันโลหะ นอกจากนี้ราคาการทำครอบฟันยังขึ้นอยู่กับ วัสดุ ตำแหน่งฟันที่ทำ ในบทความนี้เราจะมาเจาะลึกข้อมูลว่า ครอบฟันแบบไหนเหมาะกับคุณ ครอบฟันอยู่ได้นานเท่าไหร่และครอบฟันมีกี่แบบ
ครอบฟันคืออะไร
ครอบฟัน (Dental Crown) คือการรักษาทางทันตกรรมที่ใช้วัสดุพิเศษมาครอบลงไปบนฟันที่เสียหาย เพื่อปกป้องและเสริมความแข็งแรงให้กับฟันที่ถูกทำลายจากการผุ ฟันที่แตก ฟันที่ผ่านการรักษารากฟัน หรือฟันที่มีการสึกกร่อนอย่างรุนแรง การทำครอบฟันนั้นช่วยให้ฟันที่อ่อนแอกลับมาใช้งานได้ดีขึ้นและเพิ่มอายุการใช้งานของฟันให้ยาวนานขึ้น นอกจากนี้ ครอบฟันยังสามารถปรับปรุงรูปลักษณ์ของฟันในด้านความสวยงามได้อีกด้วย โดยเฉพาะในกรณีที่ฟันมีสีที่ไม่สม่ำเสมอหรือมีรูปร่างผิดปกติ
ครอบฟันมีกี่แบบ?
ครอบฟันมีหลากหลายประเภทขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้ในการครอบฟัน โดยสามารถแบ่งได้เป็น 4 ประเภทหลัก ๆ ดังนี้
ประเภทของครอบฟัน
1. ครอบฟันเซรามิก (Ceramic Crown)
ทำจากเซรามิกหรือพอร์ซเลน มีความสวยงามใกล้เคียงฟันธรรมชาติมากที่สุด เหมาะสำหรับการครอบฟันหน้า เนื่องจากมีความเป็นธรรมชาติในการสะท้อนแสง
2. ครอบฟันเซอร์โคเนีย (Zirconia Crown)
ทำจากวัสดุเซอร์โคเนีย มีความแข็งแรงและทนทาน เหมาะสำหรับการครอบฟันกรามหรือฟันที่ต้องรับแรงบดเคี้ยวมาก นอกจากนี้ยังให้ความสวยงามใกล้เคียงกับฟันธรรมชาติอีกด้วย
3. ครอบฟันโลหะ (Metal Crown)
ทำจากวัสดุโลหะ เช่น ทองหรือโลหะผสม มีความแข็งแรงมากและทนทานต่อการสึกกร่อน เหมาะสำหรับฟันกราม แต่จะไม่สวยงามเหมือนวัสดุอื่นๆ เนื่องจากมีสีโลหะที่ชัดเจน
4. ครอบฟันพอร์ซเลนผสมโลหะ (Porcelain-Fused-to-Metal Crown: PFM)
ผสมผสานระหว่างความแข็งแรงของโลหะและความสวยงามของพอร์ซเลน โดยมีโลหะเป็นโครงด้านในและเคลือบด้วยพอร์ซเลนด้านนอก นิยมใช้ในการครอบฟันกรามหรือฟันหน้า
ข้อดีของการครอบฟัน
การครอบฟันข้อดีคือ ช่วยเพิ่มความแข็งแรงและปกป้องฟันที่เสียหายจากการสึกกร่อน การผุ หรือฟันที่ผ่านการรักษารากฟัน ครอบฟันช่วยให้ฟันที่อ่อนแอกลับมาใช้งานได้ดีขึ้น โดยไม่ต้องถอนฟันออก นอกจากนี้ การครอบฟันยังช่วยปรับปรุงรูปร่างและสีของฟันให้ดูสวยงามขึ้น โดยเฉพาะครอบฟันเซรามิกและเซอร์โคเนียที่มีความเป็นธรรมชาติ เหมาะกับผู้ที่ต้องการความสวยงาม ส่วนครอบฟันโลหะและพอร์ซเลนผสมโลหะจะเน้นความแข็งแรงทนทาน โดยเฉพาะในการครอบฟันกรามที่ต้องรับแรงกัดเคี้ยวมาก ทั้งนี้ การเลือกประเภทครอบฟันที่เหมาะสมจะช่วยให้ฟันมีความแข็งแรง ทนทาน และใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพในระยะยาว
ข้อเสียของการครอบฟัน
การครอบฟันข้อเสีย จะขึ้นอยู่กับประเภทของวัสดุที่เลือกใช้ สำหรับครอบฟันเซรามิก แม้ว่าจะดูสวยงามเหมือนฟันธรรมชาติ แต่มีความเปราะและแตกหักได้ง่ายเมื่อรับแรงกัดเคี้ยวสูง ครอบฟันเซอร์โคเนียแข็งแรงมากแต่ราคาแพงกว่าวัสดุอื่น ๆ ครอบฟันโลหะ แม้จะมีความทนทานสูงแต่มีสีที่ไม่สวยงาม เห็นเป็นโลหะชัดเจน ไม่เหมาะกับฟันหน้า ในขณะที่ครอบฟันพอร์ซเลนผสมโลหะ (PFM) อาจมีขอบโลหะปรากฏเมื่อใช้งานเป็นเวลานาน นอกจากนี้ หากการติดตั้งไม่ถูกต้อง อาจทำให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับเหงือก เช่น เหงือกร่น หรือครอบฟันหลวม ซึ่งอาจนำไปสู่การติดเชื้อหรือฟันผุตามมาได้
ครอบฟันแบบไหนดีและเหมาะกับคุณ?
ตารางเปรียบเทียบข้อดีและข้อเสียครอบฟันแต่ละประเภท
ประเภทของครอบฟัน | ข้อดี | ข้อเสีย |
ครอบฟันเซรามิก | ความสวยงามใกล้เคียงฟันธรรมชาติ เหมาะกับฟันหน้า | เปราะบาง แตกหักได้ง่ายเมื่อรับแรงกัดเคี้ยวสูง |
ครอบฟันเซอร์โคเนีย | แข็งแรง ทนทาน ดูเป็นธรรมชาติ ใช้ได้ทั้งฟันหน้าและฟันกราม | ราคาแพงกว่าวัสดุอื่น |
ครอบฟันโลหะ | แข็งแรงทนทาน เหมาะสำหรับฟันกราม | ไม่สวยงาม สีโลหะชัดเจน ไม่เหมาะกับฟันหน้า |
ครอบฟันพอร์ซเลนผสมโลหะ (PFM) | แข็งแรงและทนทานจากโลหะ พร้อมความสวยงามจากพอร์ซเลน | ขอบโลหะอาจปรากฏเมื่อใช้งานเป็นเวลานาน |
ข้อแตกต่างวีเนียร์กับครอบฟัน
วีเนียร์ และ ครอบฟันเป็นวิธีฟื้นฟูฟันที่มีความแตกต่างกัน โดยวีเนียร์เป็นแผ่นบางๆ ที่ปิดเฉพาะด้านหน้าของฟัน ใช้เพื่อปรับปรุงความสวยงามของฟันที่ยังแข็งแรง ส่วนครอบฟันจะครอบทั้งฟัน ใช้สำหรับฟันที่เสียหายหรืออ่อนแอ และต้องการความแข็งแรงในการบดเคี้ยว วีเนียร์กรอฟันน้อยกว่า ในขณะที่ครอบฟันต้องกรอฟันรอบด้าน การเลือกใช้วีเนียร์หรือครอบฟันขึ้นอยู่กับสภาพฟันและความต้องการของคนไข้ ควรปรึกษาทันตแพทย์เพื่อเลือกวิธีการที่เหมาะสมที่สุด
ทันตกรรมที่สามารถทำร่วมกับครอบฟัน
รากฟันเทียม (Dental Implant)
หลังจากทำการฝังรากฟันเทียมแล้ว ทันตแพทย์จะติดตั้งครอบฟันบนรากฟันเทียม เพื่อให้ฟันปลอมดูเป็นธรรมชาติและสามารถใช้งานได้เหมือนฟันจริง
สะพานฟัน (Dental Bridge)
ในกรณีที่มีฟันที่หายไป ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ทำสะพานฟัน ซึ่งการทำสะพานฟันจะต้องใช้ครอบฟันมาครอบฟันสองซี่ที่อยู่ข้างฟันที่หายไปเพื่อทำหน้าที่ยึดฟันปลอม
การรักษารากฟัน (Root Canal Treatment)
หลังจากการรักษารากฟัน ซึ่งเป็นกระบวนการที่ทำความสะอาดและกำจัดเนื้อเยื่อประสาทฟันที่ติดเชื้อ ทันตแพทย์มักจะแนะนำให้ทำครอบฟันเพื่อป้องกันฟันจากการแตกหัก และเสริมความแข็งแรงให้กับฟันที่อ่อนแอจากการรักษารากฟัน
การฟอกสีฟัน (Teeth Whitening)
ในกรณีที่ผู้ป่วยต้องการปรับปรุงความสวยงามของฟัน สามารถทำการฟอกสีฟันควบคู่กับการทำครอบฟัน เพื่อให้ฟันทั้งปากดูสวยงามและมีสีฟันที่ใกล้เคียงกัน
การทำครอบฟันราคาเท่าไหร่?
ราคาการทำครอบฟัน จะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้และตำแหน่งของฟันที่ต้องทำ สำหรับครอบฟันเซรามิก ราคาเริ่มต้นอยู่ที่ประมาณ 12,000 – 18,000 บาทต่อซี่ ในขณะที่ครอบฟันเซอร์โคเนียอาจมีราคาสูงกว่า อยู่ที่ประมาณ 15,000 – 25,000 บาทต่อซี่ ส่วนครอบฟันโลหะและครอบฟันพอร์ซเลนผสมโลหะ (PFM)
ประเภทของครอบฟัน | ราคา (บาทต่อซี่) | เหมาะสำหรับ |
---|---|---|
ครอบฟันเซรามิก (Ceramic Crown) | ประมาณ 12,000 – 18,000 บาท | ฟันหน้า เนื่องจากมีความสวยงาม ใกล้เคียงฟันธรรมชาติ |
ครอบฟันเซอร์โคเนีย (Zirconia Crown) | ประมาณ 15,000 – 25,000 บาท | ฟันกรามและฟันที่ต้องรับแรงเคี้ยวสูง เนื่องจากมีความแข็งแรงและทนทาน |
ครอบฟันโลหะ (Metal Crown) | ประมาณ 10,000 – 15,000 บาท | ฟันกรามที่ต้องการความแข็งแรงสูง แต่ไม่เน้นความสวยงาม เพราะมีสีเป็นโลหะ |
ครอบฟันพอร์ซเลนผสมโลหะ (Porcelain-Fused-to-Metal: PFM Crown) | ประมาณ 12,000 – 18,000 บาท | ฟันกรามและฟันหน้า เนื่องจากมีทั้งความแข็งแรงของโลหะและความสวยงามของพอร์ซเลน |
ราคาทำครอบฟันฟันกราม
การทำครอบฟันกรามเป็นวิธีที่ช่วยปกป้องและฟื้นฟูฟันกรามที่ได้รับความเสียหาย เช่น ฟันกรามที่ผุ ฟันที่สึกกร่อน หรือฟันที่ผ่านการรักษารากฟัน เนื่องจากฟันกรามต้องรับแรงเคี้ยวที่สูงกว่าฟันซี่อื่น ๆ จึงต้องใช้วัสดุที่มีความแข็งแรงและทนทาน เพื่อให้ใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพในระยะยาว โดยฟันกรามแบ่งออก เป็น 2 ประเภทคือ ฟันกรามน้อย และ ฟันกรามใหญ่
การทำครอบฟันกรามน้อยและการทำครอบฟันกรามใหญ่มีความคล้ายคลึงกันในกระบวนการรักษา แต่มีความแตกต่างในด้านวัสดุที่ใช้และแรงที่ฟันแต่ละประเภทต้องรับ เนื่องจากฟันกรามน้อยและฟันกรามใหญ่มีหน้าที่และลักษณะการใช้งานที่แตกต่างกัน
ราคาครอบฟันกรามทั้ง ฟันกรามน้อย และฟันกรามใหญ่ มีความแตกต่างกันเพราะฟันทั้งสองแบบฟันทั้งสองแบบมีหน้าที่และกันใช้งานที่แตกต่างกัน จึงควรเลือกประเภทครอบฟันให้เหมาะสม
ราคาครอบฟันกราม
ราคาครอบฟันกรามน้อย มีราคาประมาณ 15,000-2,5000 ต่อซี่ เพราะเหมาะกับ ครอบฟันเซอร์โคเนียหรือพอร์ซเลนผสมโลหะ (PFM) เนื่องจากฟันกรามต้องการความแข็งแรงสูงเพื่อรับแรงบดเคี้ยว
ราคาครอบฟันกราม
ราคาครอบฟันกรามใหญ่ ประมาณ 18,000 – 25,000 บาทต่อซี่ เหมาะกับครอบฟันประเภท เซอร์โคเนียหรือโลหะ เนื่องจากฟันกรามใหญ่ต้องรับแรงบดเคี้ยวอย่างมาก
ราคาทำครอบฟันฟันหน้าและฟันล่าง
การทำครอบฟันหน้าและฟันล่างเป็นวิธีที่ใช้ในการฟื้นฟูฟันที่เสียหายหรือเสื่อมสภาพ โดยครอบฟันจะช่วยเพิ่มความแข็งแรงและปรับปรุงความสวยงามของฟัน ทั้งนี้ ฟันหน้าและฟันล่างมีข้อควรพิจารณาที่แตกต่างกันเล็กน้อย เนื่องจากตำแหน่งและบทบาทของฟันแต่ละซี่
ราคาครอบฟันหน้า
ราคาครอบฟันหน้า อยู่ที่ 12,000-25,000 ต่อซี่ โดยจะเน้นไปที่ความสวยงามและการดูเป็นธรรมชาติ เนื่องจากฟันหน้าเป็นฟันที่สามารถมองเห็นได้ชัดเจนเมื่อยิ้มหรือพูด ดังนั้นวัสดุที่ใช้จึงเหมาะกับ ครอบฟันเซรามิก (Ceramic Crown), ครอบฟันเซอร์โคเนีย (Zirconia Crown),
ราคาครอบฟันล่าง
ราคาครอบฟันล่าง อยู่ที่ 12,000-15,000 ต่อซี่ ฟันล่างมักต้องการวัสดุที่แข็งแรงเพื่อรองรับแรงบดเคี้ยว นอกจากนี้ยังมีความสวยงามที่ต้องพิจารณาหากเป็นฟันหน้าล่าง เหมาะวัสดุครอบฟันประเภท ครอบฟันเซอร์โคเนีย (Zirconia Crown), ครอบฟันเซรามิก (Ceramic Crown), ครอบฟันพอร์ซเลนผสมโลหะ (Porcelain-Fused-to-Metal Crown: PFM)
ขั้นตอนการทำครอบฟัน
การทำครอบฟันประกอบด้วยหลายขั้นตอน ซึ่งทันตแพทย์จะดำเนินการตามลำดับเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่มีประสิทธิภาพและสวยงาม:
1. การตรวจประเมินและวางแผนการรักษา
• ทันตแพทย์จะทำการตรวจฟันที่ต้องการทำครอบฟัน และอาจถ่ายภาพเอ็กซ์เรย์เพื่อประเมินสภาพฟัน, รากฟัน, และโครงสร้างเหงือก เพื่อให้มั่นใจว่าฟันแข็งแรงพอสำหรับการทำครอบฟัน
• หากฟันมีการติดเชื้อหรือผุลึกมาก อาจต้องทำการรักษารากฟันก่อน
2. การเตรียมฟัน
• ทันตแพทย์จะทำการกรอฟันเพื่อปรับขนาดฟันให้สามารถใส่ครอบฟันได้ โดยปริมาณการกรอฟันขึ้นอยู่กับวัสดุของครอบฟันที่เลือกใช้ เช่น ครอบฟันเซรามิกอาจต้องกรอฟันมากกว่าครอบฟันโลหะ
• ในกรณีที่ฟันมีการสึกกร่อนหรือเสียหายมาก อาจต้องใช้วัสดุเพิ่มเติมเพื่อเติมโครงสร้างฟันให้พอเหมาะกับการทำครอบฟัน
3. การพิมพ์ฟัน
• ทันตแพทย์จะทำการพิมพ์ฟันโดยใช้วัสดุพิมพ์แบบดั้งเดิมหรือใช้เทคโนโลยี 3D สแกน เพื่อสร้างแบบจำลองฟันสำหรับการทำครอบฟันเฉพาะตัวของคุณ
• หลังจากพิมพ์ฟันเสร็จ ทันตแพทย์จะส่งแบบพิมพ์ไปยังห้องแลปเพื่อผลิตครอบฟันที่เหมาะสม
4. การใส่ครอบฟันชั่วคราว
• ในขณะที่รอการผลิตครอบฟันจริง ทันตแพทย์จะใส่ครอบฟันชั่วคราวเพื่อปกป้องฟันที่ถูกกรอ ซึ่งจะช่วยป้องกันความเสียหายเพิ่มเติมและลดความรู้สึกไม่สบายเมื่อเคี้ยวอาหาร
5. การติดครอบฟันถาวร
• เมื่อครอบฟันถาวรถูกผลิตเสร็จและส่งกลับมายังคลินิก ทันตแพทย์จะทำการตรวจสอบความพอดี สี และความสวยงามของครอบฟัน
• หลังจากการปรับแต่ง ทันตแพทย์จะติดครอบฟันด้วยกาวพิเศษ (Dental Cement) และปรับให้พอดีที่สุดเพื่อความสะดวกสบายในการใช้งาน
6. การติดตามผลและดูแลรักษา
• ทันตแพทย์อาจนัดตรวจติดตามผลหลังจากติดครอบฟัน เพื่อให้มั่นใจว่าครอบฟันเข้ากันได้ดีกับฟันและเหงือกของคุณ
• การดูแลรักษาครอบฟันก็เหมือนการดูแลฟันธรรมชาติ โดยควรแปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันอย่างสม่ำเสมอเพื่อป้องกันฟันผุและเหงือกอักเสบ
ครอบฟันอยู่ได้นานไหม?
ครอบฟันสามารถอยู่ได้นานตั้งแต่ 5 ปีถึง 15 ปี หรือมากกว่า ขึ้นอยู่กับวัสดุที่เลือกใช้ เช่น ครอบฟันเซอร์โคเนียและโลหะมักจะมีความทนทานและอยู่ได้นานกว่าครอบฟันเซรามิกหรือพอร์ซเลน การดูแลรักษาครอบฟันอย่างเหมาะสม เช่น การแปรงฟัน ใช้ไหมขัดฟัน และการไปพบทันตแพทย์เป็นประจำ จะช่วยยืดอายุครอบฟันให้ใช้งานได้นานขึ้น หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ทำให้ฟันเสียหาย เช่น การกัดของแข็งและการนอนกัดฟัน จะช่วยลดโอกาสที่ครอบฟันจะหลุดหรือแตก
5 วิธีดูแลรักษาครอบฟัน
1. แปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำ
การดูแลครอบฟันหลังทำควรเริ่มจากการแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ด้วยยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ เพื่อป้องกันการสะสมของคราบจุลินทรีย์และหินปูน ซึ่งอาจทำให้เกิดฟันผุบริเวณขอบครอบฟัน การใช้ไหมขัดฟันเป็นสิ่งสำคัญเช่นกัน โดยควรทำทุกวันเพื่อทำความสะอาดบริเวณรอบๆ ครอบฟัน ป้องกันไม่ให้เศษอาหารหรือเชื้อแบคทีเรียสะสมจนเกิดเหงือกอักเสบหรือฟันผุ
2. หลีกเลี่ยงการกัดหรือเคี้ยวของแข็ง
หลังทำครอบฟัน ควรหลีกเลี่ยงการกัดหรือเคี้ยวของแข็ง เช่น น้ำแข็ง ถั่วแข็ง หรือเล็บ เพราะของแข็งเหล่านี้อาจทำให้ครอบฟันแตกหรือหลุดออกมาได้ หากคุณมีนิสัยนอนกัดฟัน ควรใส่เครื่องป้องกันฟัน (Night Guard) เพื่อช่วยลดการสึกหรอและป้องกันครอบฟันไม่ให้เกิดความเสียหายเพิ่มเติมในขณะหลับ
3. การตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำ
การไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพฟันอย่างน้อยทุก 6 เดือนเป็นสิ่งสำคัญ เพราะทันตแพทย์จะตรวจสอบความเรียบร้อยของครอบฟัน รวมถึงสุขภาพฟันและเหงือกทั่วไป การขูดหินปูนอย่างสม่ำเสมอจะช่วยลดการสะสมของคราบจุลินทรีย์ที่อาจทำให้เกิดเหงือกอักเสบและปัญหาการยึดติดของครอบฟันในระยะยาว
4. การรับประทานอาหารที่เหมาะสม
การเลือกรับประทานอาหารที่ไม่ทำให้ครอบฟันเสียหายเป็นอีกวิธีที่ช่วยยืดอายุการใช้งานของครอบฟัน ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลสูงหรือมีความเป็นกรดมากเกินไป เพราะสิ่งเหล่านี้อาจทำให้ครอบฟันสึกกร่อนหรือเกิดฟันผุได้ง่าย หลีกเลี่ยงอาหารที่เหนียวหรือแข็งเกินไป เพราะอาจทำให้ครอบฟันหลุดหรือแตก
5. การระมัดระวังเมื่อใช้ฟันหน้าในการกัด
หากคุณมีครอบฟันบริเวณฟันหน้า ควรหลีกเลี่ยงการใช้ฟันหน้ากัดอาหารที่แข็งหรือเหนียวมากเกินไป เช่น แอปเปิ้ลหรือเนื้อสัตว์ที่เหนียว การใช้ฟันหน้ากัดอาหารประเภทนี้อาจทำให้ครอบฟันหน้าเสียหายหรือหลุดได้ง่าย การระมัดระวังในเรื่องนี้จะช่วยให้ครอบฟันฟันหน้าอยู่ในสภาพดีได้นาน
บทสรุปการทำครอบฟัน
การทำครอบฟันเป็นการรักษาที่ช่วยฟื้นฟูฟันที่เสียหายหรืออ่อนแอให้กลับมาแข็งแรงและสวยงาม โดยมีหลากหลายประเภทวัสดุ เช่น เซรามิก เซอร์โคเนีย โลหะ และพอร์ซเลนผสมโลหะ ซึ่งแต่ละชนิดมีข้อดีข้อเสียและราคาที่แตกต่างกัน ครอบฟันสามารถอยู่ได้นานตั้งแต่ 5 ถึง 15 ปี ขึ้นอยู่กับการดูแลรักษา เช่น การแปรงฟัน ใช้ไหมขัดฟัน หลีกเลี่ยงการกัดของแข็ง และการตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำ การเลือกวัสดุที่เหมาะสมและการดูแลหลังทำอย่างถูกต้องจะช่วยให้ครอบฟันมีอายุการใช้งานยาวนาน