การรักษารากฟัน (ภาษาอังกฤษ: Root Canal Treatment) คือกระบวนการทางทันตกรรมที่ออกแบบมาเพื่อช่วยรักษาและบูรณะฟันที่มีการติดเชื้อหรือได้รับความเสียหายที่รากฟัน ซึ่งมักเกิดจากฟันผุที่ลึกมาก การแตกหักของฟัน หรือการติดเชื้อที่กระจายลึกลงไปถึงรากฟัน ขั้นตอนนี้ช่วยลดอาการปวดและป้องกันการสูญเสียฟัน โดยทันตแพทย์จะทำการกำจัดเนื้อเยื่อประสาทที่อักเสบออก ทำความสะอาดช่องรากฟัน และเติมวัสดุเพื่อปิดผนึกเพื่อป้องกันการติดเชื้อในอนาคต การรักษารากฟันนี้ช่วยให้ฟันคงอยู่ได้ในระยะยาว ทำให้ผู้ป่วยสามารถใช้งานฟันได้อย่างปกติและไม่ต้องกังวลเกี่ยวกับปัญหาที่จะเกิดขึ้นต่อไป
รากฟันคืออะไร ?
รากฟัน คือส่วนหนึ่งของฟันที่อยู่ภายในกระดูกขากรรไกร ทำหน้าที่เป็นฐานยึดให้ฟันติดกับกระดูกและช่วยให้ฟันมั่นคงเวลาที่เราเคี้ยวหรือกัดค่ะ รากฟันมีลักษณะเป็นแท่งยาวที่เชื่อมต่อกับโพรงประสาทฟัน (หรือที่เรียกว่า pulp) ซึ่งอยู่ภายในฟันและเป็นที่อยู่ของเส้นประสาทและหลอดเลือดที่ทำหน้าที่หล่อเลี้ยงฟัน
ส่วนประกอบของรากฟัน
• คลองรากฟัน (Root Canal): เป็นโพรงภายในรากฟันที่มีเนื้อเยื่อประสาทและหลอดเลือด รากฟันแต่ละซี่อาจมี 1 คลองหรือมากกว่านั้น ขึ้นอยู่กับตำแหน่งและประเภทของฟัน
• ซีเมนต์ (Cementum): เป็นชั้นบางๆ ที่หุ้มรากฟัน ทำหน้าที่ปกป้องและยึดรากฟันกับกระดูกขากรรไกรผ่านเส้นใยที่เรียกว่าเส้นใยยึดเกาะ (periodontal ligament)
• เนื้อเยื่อประสาท (Pulp): เป็นเนื้อเยื่อที่มีเส้นประสาทและหลอดเลือด ทำหน้าที่ส่งสัญญาณและหล่อเลี้ยงฟัน แต่เมื่อมีการติดเชื้อหรืออักเสบ คลองรากฟันและโพรงประสาทนี้อาจต้องถูกทำความสะอาดและรักษา
กระบวนการติดเชื้อในคลองรากฟัน
สาเหตุการติดเชื้อในคลองรากฟัน
สาเหตุหลักของการติดเชื้อในคลองรากฟันมักเกิดจากฟันผุ ฟันแตก หรือการบาดเจ็บ รวมถึงปัญหาทางทันตกรรมที่ไม่สมบูรณ์ การรักษาและดูแลสุขภาพช่องปากอย่างสม่ำเสมอ เช่น การแปรงฟัน การใช้ไหมขัดฟัน และการตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำ จะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดการติดเชื้อในคลองรากฟันได้ค่ะ
3D จำลองกระบวนการติดเชื้อในคลองรากฟัน (Root canal infection proces)
ในวิดีโอนี้เราจะจำลองให้เห็นภาพการลุกลามการติดเชื้อในคลองรากฟันซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ต้องมีการรักษาคลองรากฟัน เพื่อยุติการติดเชื้อหรืออักเสบไม่ให้ลุกลามมากไปกว่านี้ เมื่อเนื้อเยื่อภายในฟันของคุณติดเชื้อหรืออักเสบเนื่องจากปัจจัยต่างๆ เช่น ฟันผุลึก การทำหัตถการทางทันตกรรมซ้ำๆ ครอบฟันที่ชำรุด รอยแตก หรือรอยบิ่น อาจจำเป็นต้องได้รับการรักษาทางทันตกรรมรากฟันหรือการรักษารากฟัน แม้ว่าฟันของคุณจะไม่แสดงความเสียหายที่มองเห็นได้ แต่การบาดเจ็บก็สามารถทำให้เนื้อเยื่อเสียหายได้เช่นกัน การปล่อยให้เนื้อเยื่ออักเสบหรือติดเชื้อโดยไม่ได้รับการรักษาอาจทำให้เกิดความเจ็บปวดและอาจนำไปสู่ฝีได้
กระบวนการรักษาคลองรากฟัน
ในระหว่างการรักษารากฟันหรือการรักษาทางทันตกรรมอื่นๆ เนื้อเยื่อที่ติดเชื้อหรืออักเสบจะถูกกำจัดออกจากฟันอย่างระมัดระวัง จากนั้นทำความสะอาดและฆ่าเชื้อภายในฟันอย่างพิถีพิถัน จากนั้นอุดและปิดผนึกด้วยวัสดุคล้ายยางที่เรียกว่ากัตต้าเปอร์ชา เพื่อปกป้องฟันที่ได้รับการรักษา ฟันที่ได้รับการรักษาจะได้รับการบูรณะด้วยครอบฟันหรือการอุดฟัน ทำให้ฟันสามารถใช้งานได้เหมือนฟันธรรมชาติทั่วไป
ในระหว่างการรักษารากฟันหรือการรักษาทางทันตกรรมอื่นๆ เนื้อเยื่อที่ติดเชื้อหรืออักเสบจะถูกกำจัดออกจากฟันอย่างระมัดระวัง จากนั้นทำความสะอาดและฆ่าเชื้อภายในฟันอย่างพิถีพิถัน จากนั้นอุดและปิดผนึกด้วยวัสดุคล้ายยางที่เรียกว่ากัตต้าเปอร์ชา เพื่อปกป้องฟันที่ได้รับการรักษา ฟันที่ได้รับการรักษาจะได้รับการบูรณะด้วยครอบฟันหรือการอุดฟัน ทำให้ฟันสามารถใช้งานได้เหมือนฟันธรรมชาติทั่วไป
ขั้นตอนรักษาคลองรากฟัน
ขั้นแรก ทันตแพทย์จะตรวจสอบฟันและทำการ X-ray เพื่อประเมินสภาพคลองรากฟันและพื้นที่ที่มีการติดเชื้อ
หลังจากนั้น ทันตแพทย์จะใช้ยาชาเฉพาะที่เพื่อให้คุณรู้สึกสบายในระหว่างการรักษาทันตแพทย์จะเปิดฟันเพื่อเข้าถึงโพรงประสาทและคลองรากฟัน
จากนั้น จะทำความสะอาดคลองรากฟันโดยการกำจัดเนื้อเยื่อที่ติดเชื้อและทำความสะอาดให้หมดจด เมื่อคลองรากฟันถูกทำความสะอาดเรียบร้อยแล้ว จะทำการเติมวัสดุพิเศษลงในคลองรากฟันเพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อกลับมาติดซ้ำ
สุดท้าย ฟันจะถูกปิดด้วยวัสดุอุดชั่วคราวหรืออาจทำการครอบฟันเพื่อเสริมความแข็งแรงให้กับฟันของคุณ
สัญญานเตือนคลองรากฟันอักเสบ
สัญญาณเตือนของคลองรากฟันอักเสบที่ควรระวังมีดังนี้
- ปวดฟันรุนแรง: อาการปวดฟันที่เกิดขึ้นเองโดยไม่มีสาเหตุชัดเจน หรือปวดมากขึ้นเมื่อเคี้ยวหรือกดบริเวณฟันนั้น
- ฟันไวต่ออุณหภูมิ: รู้สึกเจ็บหรือไวต่อความร้อนหรือความเย็นอย่างมาก และอาการนี้ไม่หายไปเมื่อหยุดสัมผัส
- บวมและแดง: เหงือกบริเวณรอบฟันมีการบวม แดง หรือมีอาการกดเจ็บเมื่อสัมผัส
- เป็นหนอง: หากมีหนองหรือแผลเปิดที่เหงือก อาจเป็นสัญญาณว่ามีการติดเชื้อและอักเสบในคลองรากฟัน
- ฟันคลอนหรือเคลื่อนไหว: ฟันเริ่มรู้สึกคลอนหรือเคลื่อนไหวเมื่อกัดหรือเคี้ยว
- มีกลิ่นปากหรือรสขม: หากมีรสขมหรือกลิ่นไม่พึงประสงค์ในปาก อาจเป็นเพราะมีการติดเชื้อที่โพรงประสาทฟัน
หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบปรึกษาทันตแพทย์เพื่อทำการตรวจและรับการรักษาที่เหมาะสมเพื่อป้องกันการลุกลามของการติดเชื้อและรักษาฟันให้คงอยู่ได้ในระยะยาว สิ่งสำคัญที่ต้องทราบคืออาการเหล่านี้อาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล และไม่ใช่ทุกกรณีที่จะมีอาการที่ชัดเจน หากคุณพบอาการเหล่านี้หรือสงสัยว่าฟันของคุณมีปัญหา ขอแนะนำให้ปรึกษาทันตแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้องและทางเลือกการรักษาที่เหมาะสม
วิธีป้องกันคลองรากฟันติดเชื้อหรืออักเสบ
การป้องกันการติดเชื้อหรืออักเสบในคลองรากฟันทำได้โดยการดูแลสุขภาพช่องปากอย่างถูกต้อง เช่น การแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ใช้ไหมขัดฟันทุกวัน และเข้ารับการตรวจฟันและขูดหินปูนอย่างสม่ำเสมอ เพื่อกำจัดคราบพลัคและหินปูนที่อาจสะสมอยู่ในช่องปาก การทำเช่นนี้ช่วยลดโอกาสการเกิดฟันผุและโรคเหงือก ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เชื้อแบคทีเรียเข้าสู่คลองรากฟันได้
นอกจากนี้ ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูงและหลีกเลี่ยงการกัดของแข็งที่อาจทำให้ฟันแตกหรือร้าว เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อแบคทีเรียมีโอกาสเข้าสู่โพรงประสาทฟัน หากพบปัญหาฟันผุหรือรอยร้าว ควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการรักษาทันที เพื่อป้องกันการลุกลามและรักษาฟันธรรมชาติให้อยู่ได้ยาวนานค่ะ
ทำไมต้องรักษารากฟัน
การรักษาทางทันตกรรมมีประโยชน์หลายประการ เช่น รักษารอยยิ้มตามธรรมชาติของคุณไว้ได้ ทำให้คุณเพลิดเพลินกับอาหารที่คุณโปรดปรานได้ต่อไป และลดความจำเป็นในการเข้ารับการรักษาทางทันตกรรมเพิ่มเติม หากดูแลและบำรุงรักษาอย่างเหมาะสม ฟันส่วนใหญ่ที่ได้รับการรักษารากฟันจะมีอายุยืนยาวตลอดชีวิต
วัตถุประสงค์หลักคือการกำจัดเนื้อเยื่อเนื้อเยื่อที่ติดเชื้อหรืออักเสบออกจากภายในฟัน รวมถึงการทำความสะอาด การฆ่าเชื้อ และการปิดรากฟันอย่างทั่วถึงเพื่อป้องกันการติดเชื้อเพิ่มเติม ด้านล่างนี้คือโครงร่างโดยละเอียดของกระบวนการทีละขั้นตอนที่เกี่ยวข้องกับการรักษารากฟัน
รักษาคลองรากฟันราคาเท่าไหร่?
มาถึงคำถามสำคัญที่หลายคนสงสัย นั่นคือเรื่องราคารักษาคลองรากฟัน ที่ Digital Dental Center Pattaya มีค่ารักษารากฟันดังนี้:
| การรักษา | ราคา |
| การรักษารากฟัน | : – |
| การรักษารากฟัน (ฟันหน้า) | : 7,000 THB |
| การรักษารากฟัน (ฟันกรามน้อย) | : 8,000 – 9,000 THB |
| การรักษารากฟัน (ฟันกราม) | : 9,000 – 13,000 THB |
| การสร้างขึ้นหลัง/แกนกลาง | : 6,000 THB |
รักษารากฟันใช้เวลานานไหม?
การรักษารากฟันโดยปกติแล้วจะใช้เวลาประมาณ 1-2 ชั่วโมงต่อครั้ง ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของเคสและจำนวนคลองรากฟันที่ต้องทำความสะอาด บางครั้งการรักษาอาจต้องทำมากกว่า 1 ครั้ง หากมีการติดเชื้อหรือการอักเสบที่ต้องดูแลเป็นพิเศษ ทันตแพทย์จะนัดหมายให้มาตรวจเพิ่มเติมหรือทำขั้นตอนต่อเนื่องตามความเหมาะสม โดยทั่วไป หากทุกอย่างเป็นไปได้ด้วยดี การรักษารากฟันสามารถเสร็จสิ้นได้ภายใน 1-2 ครั้ง หลังจากนั้นอาจมีการนัดให้มาติดตามผลและใส่ครอบฟันเพื่อป้องกันการแตกหักและเพิ่มความแข็งแรงให้กับฟันของคุณ
คำถามทั่วไปเกี่ยวกับการรักษารากฟัน
การรักษาคลองรากฟันในปัจจุบันไม่เจ็บเหมือนในอดีต เพราะทันตแพทย์จะใช้ ยาชาเฉพาะที่ เพื่อทำให้บริเวณที่รักษาชา และลดความรู้สึกเจ็บระหว่างการทำหัตถการ คุณจึงไม่ต้องกังวลว่าจะรู้สึกเจ็บระหว่างการรักษา
การตัดสินใจระหว่าง รักษารากฟัน หรือ ถอนฟัน ขึ้นอยู่กับสภาพของฟันและข้อแนะนำของทันตแพทย์ โดยทั่วไป การรักษารากฟันเป็นวิธีที่พยายามรักษาฟันธรรมชาติให้คงอยู่ เพราะการเก็บรักษาฟันธรรมชาติจะช่วยให้โครงสร้างและการทำงานของฟันในช่องปากยังคงเป็นปกติ ซึ่งมีข้อดีหลายประการ
การรักษารากฟันโดยทั่วไปมักใช้เวลา 1-2 ครั้ง แต่จำนวนครั้งที่ต้องเข้าพบทันตแพทย์อาจขึ้นอยู่กับสภาพและความซับซ้อนของฟันแต่ละซี่ โดยสามารถแบ่งเป็นกรณีต่างๆ เช่น กรณีปกติ (1-2 ครั้ง), กรณีที่ซับซ้อน (มากกว่า 2 ครั้ง)
