เคยสงสัยกันไหมว่าทำไมตอนแปรงฟันทำไมถึงมีเลือกออกตามไรฟัน หรือเหงือก ช่วงแรกๆทุกคนอาจจะคิดว่าเป็นเพราะแปรงฟันแรง หรือขนแปรงแข็งไป แต่พอเปลี่ยนแปรงฟันแล้ว ปรับพฤติกรรมแปรงฟันแล้ว ก็ยังไม่หาย เกิดจากสาเหตุอะไรกันแน่นะ บทความนี้จะมาคลายข้อสงสัย พร้อมวิธีป้องกัน และรักษากันครับ
โรคเลือดออกตามไรฟัน หรือ ลักปิดลักเปิด คืออะไร
เลือดออกตามไรฟัน หรือ “ลักปิดลักเปิด” คืออาการที่มีเลือดไหลออกมาใต้เหงือกและตามไรฟัน เมื่อแปรงฟัน มีสาเหตุจาก ขาดวิตามินซี เหงือกอักเสบ โรคปริทันต์ แปรงฟันแรงเกิน เป็นต้น
สาเหตุหลักของเลือดออกตามไรฟัน
สาเหตุหลักๆ อาการเลือดออกตามไรฟัน เกี่ยวข้องกับสุขภาพช่องปากและมีปัจจัยร่วมกับระบบร่างกาย ดังนี้:
- เหงือกอักเสบ (Gingivitis) การสะสมของคราบพลัคและหินปูนที่ไม่ได้รับการทำความสะอาด ทำให้เหงือกอักเสบ บวมแดง และเลือดออกง่าย โดยเฉพาะเวลาแปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟัน.
- โรคปริทันต์ (Periodontitis) หากเหงือกอักเสบไม่ได้รับการรักษา อาจลุกลามเป็นโรคปริทันต์ ทำให้เหงือกร่น กระดูกฟันถูกทำลาย และมีเลือดออกตามไรฟันอย่างรุนแรง.
- ขาดวิตามินซี (Scurvy) วิตามินซีช่วยเสริมสร้างคอลลาเจนและความแข็งแรงของเหงือก หากร่างกายขาดวิตามินซี อาจทำให้เหงือกอ่อนแอและมีเลือดออกง่าย.
- การใช้แรงแปรงฟันมากเกินไป การแปรงฟันแรงเกินไปหรือการใช้แปรงที่ขนแข็งเกิน อาจทำให้เหงือกบาดเจ็บและมีเลือดออก.
- การเปลี่ยนแปลงฮอร์โมน ในช่วงตั้งครรภ์ วัยรุ่น หรือผู้ที่ใช้ยาคุมกำเนิด ระดับฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงอาจทำให้เหงือกบวมและมีเลือดออกง่าย.
- โรคระบบเลือดและภูมิคุ้มกัน โรคบางชนิด เช่น ลูคีเมีย หรือภาวะเกล็ดเลือดต่ำ อาจทำให้เลือดออกง่าย รวมถึงบริเวณไรฟัน.
- การใช้ยาบางชนิด ยาที่มีผลทำให้เลือดแข็งตัวช้า เช่น ยาต้านการแข็งตัวของเลือด (Warfarin, Aspirin) หรือยาลดความดันบางชนิด อาจเพิ่มโอกาสเลือดออกตามไรฟัน
- การสูบบุหรี่ การสูบบุหรี่ทำให้เนื้อเยื่อเหงือกอ่อนแอ ลดการไหลเวียนของเลือด และเพิ่มโอกาสเลือดออกตามไรฟัน.
อาการของ เลือดออกตามไรฟัน
- เหงือกบวมแดง: เหงือกมีสีแดงเข้มหรือบวมผิดปกติ บ่งบอกถึงการอักเสบ
- แผลในปากหายช้า: หากขาดวิตามินซีหรือมีปัญหาสุขภาพร่างกาย อาจทำให้แผลในช่องปากหายช้ากว่าปกติ
- ฟันโยก: หากปัญหาเหงือกอักเสบรุนแรง อาจทำให้ฟันเริ่มโยกหรือหลุด
- เลือดออกเป็นลิ่ม: บ่งบอกถึงการอักเสบหรือปัญหาของระบบการแข็งตัวของเลือด
- เหงือกร่น: เหงือกมีลักษณะหดตัวหรือร่นออกจากฟัน ทำให้เห็นรากฟันมากขึ้น
- มีจุดเลือดออกใต้เหงือกหรือในปาก: บางครั้งจะเห็นจุดแดงเล็กๆ หรือรอยช้ำที่เหงือกหรือบริเวณใกล้เคียง
วิธีรักษา และ ป้องกัน เลือดออกตามไรฟัน
1.ดูแลสุขภาพช่องปากอย่างถูกต้อง: แปรงฟันเบาๆ และถูกวิธี ใช้แปรงขนนุ่ม เลือกยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ ใช้ไหมขัดฟัน และใช้น้ำยาบ้วนปากเพื่อทำความสะอาดอย่างล้ำลึก
2.เสริมวิตามิน C หาได้จากผลไม้ที่มี วิตามินซีสูง เช่น ส้ม มะนาว ฝรั่ง สตรอว์เบอร์รี และผัดสด เช่นบรอกโคลี หรือยังสามารถเพิ่มจากการทานอาหารเสริมวิตามิน C ควรทานในปริมาณที่เหมาะสม
3.เข้ารับการรักษาทางทันตกรรม ขูดหินปูน ทุกๆ 6 เดือน รักษาฝันผุ และโรคเหงือกหรือปริทันต์ ตามอาการหรือปัญหาฟันที่เป็นอยู่อย่างถูกต้อง
4.ปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต ลดหรือเลิกสูบบุหรี เครื่องดื่มแอลกอฮอล นอนให้เพียงพอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ช่วยเรื่องเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและการไหลเวียนโลหิต
บทสรุปเลือดออกตามไรฟัน
เลือดออกตามไรฟันเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น เหงือกอักเสบ โรคปริทันต์ การขาดวิตามินซี การแปรงฟันแรงเกินไป หรือปัจจัยทางสุขภาพอื่นๆ หากปล่อยไว้โดยไม่รักษา อาจลุกลามเป็นปัญหาช่องปากที่รุนแรงได้ วิธีป้องกันและรักษาคือ ดูแลสุขภาพช่องปากอย่างถูกวิธี เช่น ใช้แปรงขนนุ่ม แปรงฟันเบามือ ใช้ไหมขัดฟัน เสริมวิตามินซีจากอาหารและอาหารเสริม เข้าพบทันตแพทย์ทุก 6 เดือนเพื่อตรวจและขูดหินปูน รวมถึงปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น ลดสูบบุหรี่และนอนหลับให้เพียงพอ ซึ่งจะช่วยให้เหงือกและช่องปากกลับมาแข็งแรงได้
