เคยสงสัยกันไหมว่า ทำไมไปคลินิกทำฟันจะต้องเอกซเรย์ฟันก่อนรักษาทุกครั้ง จำเป็นขนาดนั้นเลยหรอ เราสามารถไม่เอกซเรย์ฟันได้ไหม ไม่อยากเสียค่าเอกซเรย์ฟันอ่ะ
เนื้อหาในบทความนี้เราจะมาให้ข้อมูลถึงขั้นตอนที่สำคัญสุดๆเพื่อให้การรักษาได้อย่างแม่นยำนั่นคือการเอกซเรย์ฟันนั่นเอง มาดูกันว่าเอกเรย์ฟันสำคัญยังไง ราคาเท่าไหร่ ระหว่างคลินิกเอกชน กับ โรงพยาบาลรัฐเลือกที่ไหนดี
การเอกซเรย์ฟัน คืออะไร สำคัญแค่ไหน
การเอกซเรย์ฟัน (Dental X-ray) เป็นการถ่ายภาพรังสีเพื่อแสดงภาพโครงสร้างของฟันในทุกมิติ ตั้งแต่ส่วนที่อยู่เหนือเหงือกไปจนถึงรากฟัน และกระดูกขากรรไกรที่อยู่ลึกใต้เหงือก ขั้นตอนสำคัญนี้จะช่วยให้ทันตแพทย์สามารถวินิจฉัย รวมถึงวางแผนการรักษาสุขภาพฟันได้อย่างแม่นยำและครบถ้วน
นอกจากการตรวจหาความผิดปกติ เช่น ฟันผุ รากฟันเสีย หรือกระดูกกรามผิดรูปแล้ว การเอกซเรย์ฟันยังมีบทบาทสำคัญในการติดตามการรักษาฟันในระยะยาว ช่วยบันทึกประวัติสุขภาพช่องปากอย่างละเอียด เพื่อให้สามารถประเมินความคืบหน้า และปรับแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม อีกทั้งยังช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดปัญหาในอนาคต
ประเภทของการเอกซเรย์
การเอ็กซ์เรย์ฟันมี 5 ประเภทหลัก โดยแต่ละแบบจะเหมาะสำหรับเคสการรักษาต่างๆดังนี้:
1.เอ็กซ์เรย์เฉพาะซี่ (Periapical X-ray)
เป็นการถ่ายภาพฟันเฉพาะซี่ แสดงให้เห็นตัวฟัน รากฟัน และกระดูกรอบๆ รากฟัน
เหมาะสำหรับ: ตรวจหารอยผุ ดูการติดเชื้อที่รากฟัน วางแผนรักษารากฟัน ตรวจดูความผิดปกติของกระดูกรอบรากฟัน
2.เอ็กซ์เรย์กัดปีก (Bitewing X-ray)
เป็นการถ่ายภาพฟันบน และล่างพร้อมกัน โดยให้ผู้ป่วยกัดแผ่นฟิล์ม
เหมาะสำหรับ: ตรวจหารอยผุระหว่างซี่ฟัน ดูระดับกระดูกเหงือก ตรวจสอบการสบฟัน
3.เอ็กซ์เรย์พาโนรามา (Panoramic X-ray)
เป็นการถ่ายภาพรอบศีรษะ แสดงให้เห็นฟันทั้งปาก และโครงสร้างใบหน้า
เหมาะสำหรับ: วางแผนจัดฟัน ตรวจฟันคุด ประเมินข้อต่อขากรรไกร ตรวจหาความผิดปกติของกระดูกขากรรไกร
4.เอ็กซ์เรย์ด้วยคอมพิวเตอร์ (CT Scan)
เป็นการถ่ายภาพ 3 มิติ ด้วยเครื่องเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์
เหมาะสำหรับ: วางแผนฝังรากฟันเทียม ตรวจวินิจฉัยโรคซับซ้อน ดูโครงสร้างกระดูกใบหน้าอย่างละเอียด
5.เอ็กซ์เรย์โคนบีม (Cone Beam CT)
เป็นเทคโนโลยีใหม่ที่ให้ภาพ 3 มิติคล้าย CT แต่ใช้รังสีน้อยกว่า
เหมาะสำหรับ: วางแผนผ่าตัดในช่องปาก วางแผนรักษารากฟัน ประเมินความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร วางแผนจัดฟันซับซ้อน
ประโยชน์ของการเอกซเรย์ฟัน
1. ตรวจความผิดปกติของฟันที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า
การเอกซเรย์ฟันช่วยให้ทันตแพทย์มองเห็นปัญหาที่ซ่อนอยู่ เช่น ฟันผุในระยะเริ่มต้น รอยร้าวเล็ก ๆ ในฟัน รากฟันที่ติดเชื้อ หรือฟันคุดที่ยังไม่โผล่ขึ้นมา ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับการตัดสินใจรักษาอย่างเหมาะสม
2. วางแผนการรักษาอย่างแม่นยำ
ในกรณีที่ต้องทำหัตถการ เช่น การถอนฟัน ฟอกฟันขาว การทำรากฟันเทียม หรือการจัดฟัน การเอกซเรย์ช่วยให้ทันตแพทย์เห็นโครงสร้างของฟันและกระดูกขากรรไกรในทุกมุมมอง ทำให้การวางแผนรักษามีประสิทธิภาพและลดความเสี่ยงระหว่างการรักษา
3. ติดตามผลการรักษาในระยะยาว
การเอกซเรย์ฟันใช้ในการติดตามผลหลังการรักษา เช่น การตรวจสอบการยึดเกาะของรากฟันเทียม การเฝ้าดูอาการหลังการถอนฟัน หรือการจัดฟัน เพื่อให้แน่ใจว่าการรักษาเป็นไปตามเป้าหมาย
4. ประเมินความหนาแน่นของกระดูก
การเอกซเรย์สามารถช่วยตรวจสอบความหนาแน่นของกระดูกบริเวณขากรรไกร ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับผู้ที่ต้องการทำรากฟันเทียม หรือตรวจหาปัญหาเกี่ยวกับกระดูก เช่น โรคกระดูกพรุน
5. เพิ่มโอกาสป้องกันปัญหาในอนาคต
ด้วยการตรวจพบปัญหาตั้งแต่เนิ่น ๆ เช่น ฟันผุที่ลึกจนใกล้โพรงประสาทฟัน การเอกซเรย์ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดปัญหาที่อาจนำไปสู่การรักษาที่ซับซ้อนและค่าใช้จ่ายที่สูงในอนาคต
6. ลดความเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยอื่น ๆ
การตรวจสุขภาพฟันด้วยเอกซเรย์ยังช่วยตรวจสอบสุขภาพในบริเวณใกล้เคียง เช่น ข้อต่อขากรรไกร หรือการติดเชื้อที่อาจลุกลามไปยังระบบอื่นของร่างกาย
เอกซเรย์ฟัน โรงพยาบาลรัฐ VS คลินิกเอกชน
เอกซเรย์ฟันที่โรงพยาบาลรัฐ
ข้อดี:
- ค่าใช้จ่ายต่ำกว่า โดยเฉพาะเมื่อใช้สิทธิ์การรักษา เช่น บัตรทอง ประกันสังคม ข้าราชการ
- มีทีมแพทย์เฉพาะทางหลากหลายสาขา สามารถส่งต่อการรักษาได้ครบวงจร
- มีมาตรฐานการรักษาที่ได้รับการรับรองจากกระทรวงสาธารณสุข
- เหมาะสำหรับกรณีที่ต้องการรักษาโรคซับซ้อนหรือต้องการความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง
ข้อจำกัด:
- ต้องรอคิวนาน อาจต้องใช้เวลาหลายชั่วโมงต่อครั้ง
- การนัดหมายอาจได้คิวห่างหลายเดือน
- บริการอาจไม่สะดวกสบายเท่าเอกชน
- มีขั้นตอนการรับบริการหลายขั้นตอน
เอกซเรย์ฟันที่คลินิกเอกชน
ข้อดี:
- สะดวก รวดเร็ว ไม่ต้องรอคิวนาน
- เวลาทำการยืดหยุ่น มักเปิดนอกเวลาราชการ
- การนัดหมายสะดวก สามารถเลือกเวลาได้
- บริการเป็นกันเอง ให้คำปรึกษาละเอียด
- มีโปรโมชั่นและแพ็คเกจให้เลือก
ข้อจำกัด:
- ค่าใช้จ่ายสูงกว่าโรงพยาบาลรัฐ
- อาจไม่สามารถใช้สิทธิ์การรักษาบางประเภท
- กรณีพบโรคซับซ้อน อาจต้องส่งต่อไปโรงพยาบาลใหญ่
- อุปกรณ์บางอย่างอาจไม่ครบเท่าโรงพยาบาล
เอกซเรย์ฟัน ราคาเท่าไหร่
ราคาเอกซเรย์ฟัน คลินิกเอกชน
ที่ Digital Dental Center Pattaya จะรับแสกนอยู่ 4 แบบ โดยมีราคาเอกซเรย์ฟันดังนี้
- เอกซเรย์เฉพาะซี่ ราคา 300 THB
- เอกซเรย์กัดปีก ราคา 300 THB
- เอกซเรย์แบบพาโนรามา ราคา 950 THB
- CT สแกน/เอกซเรย์ 3 มิติ ราคา 4,500 THB
ราคาเอกซเรย์ฟัน โรงพยาบาลรัฐ
- เอกซเรย์ฟิล์มเล็ก (Periapical X-ray) ราคาประมาณ 200-300 บาท
- เอกซเรย์พาโนรามา (Panoramic X-ray) ราคาประมาณ 400-500 บาท
แนะนำให้เช็คสิทธิ์ประกันสุขภาพถ้วนหน้า (บัตรทอง) หรือประกันสังคม อาจสามารถใช้สิทธิเบิกค่ารักษาพยาบาลบางส่วนหรือทั้งหมดได้
ขั้นตอน และ วิธีเอกซเรย์ฟัน
1. ขั้นตอนก่อนเอกซเรย์ฟัน
ลงทะเบียน
- ยื่นบัตรประชาชน
- แจ้งสิทธิ์การรักษา (ถ้ามี)
- กรอกประวัติ/ข้อมูลสุขภาพ
เตรียมตัว
- ถอดเครื่องประดับที่คอและหู
- ถอดฟันปลอม (ถ้ามี)
- แจ้งหมอถ้าตั้งครรภ์
2. วิธีการเอกซเรย์ฟัน
แบบถ่ายทีละซี่
- ใส่เสื้อตะกั่วกันรังสี
- นั่งเก้าอี้ทำฟัน
- หมอใส่แผ่นฟิล์มในปาก
- กัดแผ่นฟิล์มให้แน่น
- อยู่นิ่งๆ 1-2 วินาที
แบบถ่ายทั้งปาก (พาโนรามา)
- ยืนหรือนั่งตรงเครื่อง
- วางคางบนที่วาง
- กัดที่กัดพลาสติก
- อยู่นิ่งๆ 15-20 วินาที
- เครื่องจะหมุนรอบศีรษะ
3. หลังเอกซเรย์ฟัน
การเอกซเรย์แบบ ดิจิทัลจะสามารถดูผลได้ทันที ส่วนแบบฟิล์มต้องรอผล 5-15 นาที จากนั้นสามารถรอฟังผลจากหมอ รับคำแนะนำการรักษา หรือการนัดหมายครั้งถัดไป
ข้อควรรู้: การเอกซเรย์จะใช้เวลารวม เอกซเรย์ทีละซี่: 20-30 นาที เอกซเรย์พาโนรามา: 30-45 นาที เอกซเรย์มีความปลอดภัย รังสีน้อยมาก มีเสื้อตะกั่วป้องกัน ไม่เจ็บ ไม่ต้องกลัว
FAQ: คำถามเกี่ยวกับการเอกซเรย์ฟัน
การเอกซเรย์ฟันปลอดภัยสำหรับคนส่วนใหญ่ เนื่องจากปริมาณรังสีที่ใช้น้อยมาก และทันตแพทย์จะให้ใส่ผ้ากันรังสีเพื่อป้องกันร่างกายส่วนอื่น อย่างไรก็ตาม สำหรับหญิงตั้งครรภ์ ควรปรึกษาทันตแพทย์ก่อนการเอกซเรย์
ในบางกรณี โดยเฉพาะการเอกซเรย์ที่ครอบคลุมทั้งศีรษะ เช่น พาโนรามา (Panoramic X-ray) อาจต้องถอดต่างหูหรือเครื่องประดับโลหะเพื่อป้องกันการรบกวนภาพ
ในบางกรณี โดยเฉพาะการเอกซเรย์ที่ครอบคลุมทั้งศีรษะ เช่น พาโนรามา (Panoramic X-ray) อาจต้องถอดต่างหูหรือเครื่องประดับโลหะเพื่อป้องกันการรบกวนภาพ
– ฟันผุระหว่างซี่ฟัน
– ฟันคุด
– การติดเชื้อที่รากฟัน
– การสูญเสียกระดูกขากรรไกร
– การจัดตำแหน่งของฟันและกระดูกก่อนการจัดฟัน
เด็กสามารถเอกซเรย์ฟันได้ โดยเฉพาะในกรณีที่ต้องการตรวจดูฟันที่กำลังขึ้น การเรียงตัวของฟัน หรือปัญหาที่เกี่ยวกับฟันน้ำนม